'Lanetli Tavşan' / Bora Chung

Güney Koreli yazar Bora Chung’ un “Lanetli Tavşan” isimli öykü kitabı ülkemizde Sevda Kul çevirisiyle İthaki Yayınları tarafından yayımlandı. Yazar bu kitabıyla 2022 yılında Uluslararası Brooker Ödülü’ ne aday gösterildi.

Bora Chung 1976 yılında Seul’de doğdu. Chung, Yale Üniversitesinde Rusya ve Doğu Avrupa Bölgesi üzerine yaptığı çalışmalarla yüksek lisans, Indiana Üniversitesinden Slav Edebiyatı alanında ise doktora derecesine sahiptir. Halen Yonsei Üniversitesinde Rus edebiyatı ve bilim kurgu dersleri vermektedir. Ayrıca modern edebi eserleri Rusça ve Lehçe’den Korece’ye çevirmektedir.

Büyülü gerçeklik, korku ve bilim kurguyu harmanlayan Lanetli Tavşan, Gotik edebiyatın izlerini taşıyan sürükleyici on öyküden oluşuyor. Yazarın konularını dikkatlice seçtiğini, öykülerin altında yatan mesajlardan anlıyoruz. Bu kısa öykü koleksiyonunda taciz, ensest ilişkiler, ebeveyn baskısı, kadın düşmanlığı ve moderniteye eleştiriler var.

Kitap kapitalist sistemde insanın toplum içindeki payını artırmak için empati yeteneğini kaybederek başkalarına karşı nasıl bencilce davranışlarda bulunabileceğini gösteren bir öykü ile başlıyor. Kitapla aynı ismi taşıyan ilk öykü “Lanetli Tavşan”da açgözlülüğü ile hayatları mahveden bir CEO’dan intikam almak için torununa tavşan şeklindeki lanetli bir lamba veriliyor. Böylece lanetlenen aile bir felakete sürükleniyor.

Yazar intikamın insan hayatını nasıl etkilediğini şu cümleyle vurguluyor:

“Bir Japon atasözü der ki, ‘Birine lanet etmeden önce iki mezar kaz.’ Yani başkalarını lanetlerseniz sonunda mezara giren diğer kişi siz olursunuz.” (s.24)

Kadın temalı üç öyküden biri olan “Kafa”da bir kadına musallat olan klozetindeki bir kafayı görmemezliğe gelmesi ve hayatına normal bir şekilde devam etmesi isteniyor.

“Bedenleşme”de ise doğum kontrol hapları kullanmasına rağmen hamile kalan bekar bir kadına çocuğuna baba bulması için çevresi tarafından baskı yapılıyor. Bu öykü kadının neden bedensel özgürlüğü olmadığını düşündürüyor.

“Ortada bir çocuk varsa babası da olması gerekmez mi!” (s.60)

“Evim Güzel Evim” öyküsünde eski bir bina alan çiftin kira geliriyle ekonomik durumlarını düzeltmeye çalışırken doğaüstü olaylarla karşılaşması, açgözlülük temasıyla anlatılıyor.

Üç öyküde de kadınların korku ve sorunlarını önemsemeyen baskıcı, yargılayıcı bir ataerkil toplum modeli karşımıza çıkıyor.

İnsancıl bir öykü olan “Elveda Sevgilim”, robotların insan dünyasındaki rollerinin artmasıyla insan olmanın ne anlama geldiğini anlamamız açısından bir uyarı gibi. Bu öyküde karşımıza sahip olduğu ilk yapay zeka robotuna karşı duygular besleyen bir kadın çıkıyor.

Okurken bizi korkunun içine çeken Soğuk Parmaklar, trafik kazası geçiren bir kadının öyküsü.

Koleksiyondaki bazı öyküler bildiğimiz masalları çağrıştırıyor.

Altın Yumurtlayan Tavuk temasını “Kapan” öyküsünde tekrar ele alan yazar, bir peri masalı duygusunu veren “Rüzgarın ve Kumların Hükümdarı”nda doğuştan kör olan ve savaştan başka bir düşüncesi olmayan bencil bir prensi anlatıyor.

“Yara İzleri”nde ise genç bir adamın acımasız bir canavardan kaçışı ve savaşmaya zorlanması konu alınıyor. Klasik masallardan farklı bir sonla biten anlatılar, bize hayatta hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığı mesajını veriyor.

Son öykümüz “Vuslat”, Polonya’da geçen bir hayalet öyküsü. Yazar insan hayatında yaşanan travmaların yıkıcı etkisini hüzünlü bir aşk hikayesiyle dile getirmiş.

“Korkunç bir travma sonrası dünyayı uç perspektiften algılamaya başladığımızda bu algıyı kolayca değiştiremezsiniz çünkü hayatta kalmanız buna bağlıdır.” (s.221)

Kitaptaki bütün öyküler insanın karanlık yüzüne işaret ederken okuyucuda tuhaf bir his bırakıyor. Ezilenlerin mücadelesini anlatan Lanetli Tavşan, okuyucuyu rahatsız eden, korkutan fakat merak uyandıran benzersiz bir kitap.

Feride Serin

Lanetli Tavşan

· Yazar: Bora Chung

· Çevirmen: Sevda Kul

· Yayınevi: İthaki Yayınları

· Sayfa Sayısı: 232

· Basım: 02.01.2023